Trong các khuôn viên công cộng như bệnh viện, trường học, khu đô thị, resort hay nhà máy, lối đi ngoài trời luôn là điểm cần được che chắn để đảm bảo sự an toàn và tiện nghi. Trong số các giải pháp hiện nay, mái bạt căng kiến trúc nổi bật nhờ tính thẩm mỹ, kết cấu nhẹ nhưng chịu lực tốt và khả năng thi công nhanh.
Mái bạt căng không chỉ đơn thuần là lớp che mưa nắng, mà còn là một yếu tố thiết kế giúp không gian trở nên hiện đại, tinh tế và mang tính nhận diện cao.
Nguyên tắc thiết kế mái bạt căng cho lối đi
Tạo hình theo đường cong ứng suất (Form-Finding)
Mái bạt căng phải được thiết kế theo dạng hình học tự nhiên của màng khi chịu lực căng:
- Anticlastic (yên ngựa)
- Double-curvature (hai chiều cong)
- Hyperbolic paraboloid
Những đường cong này giúp mái ổn định, không bị chùng, giảm hiện tượng đọng nước.
Đảm bảo thông thoáng – ánh sáng tự nhiên
Lối đi cần sáng, thoáng và an toàn. Vì vậy vật liệu màng thường có độ truyền sáng 8–18%, giúp không gian không bị tối như mái tôn.
Tối ưu vị trí cột – chiều cao
- Tránh đặt cột giữa lối đi (ưu tiên cantilever).
- Độ cao từ 2.8–3.5 m tuỳ khu vực.
- Các điểm neo được bố trí chắc chắn vào nền hoặc tường.
Đảm bảo thoát nước – chống gió
- Kết cấu thép + cáp thép phải được tính tải gió theo tiêu chuẩn khu vực.
- Độ dốc và hình dạng màng cần đưa nước về đúng điểm xả.
Vật liệu sử dụng trong thiết kế mái bạt căng
Màng PVC/ PVDF
- Tuổi thọ 10–15 năm
- Chống UV, chống nấm mốc
- Truyền sáng tốt, trọng lượng nhẹ
- Dễ làm sạch – ít bám bụi
Thép kết cấu + Sơn tĩnh điện / Mạ kẽm nóng
- Chịu lực chính
- Chống ăn mòn, phù hợp ngoài trời lâu dài
Cáp căng inox 304/ 316
- Tạo ứng suất trước
- Giữ ổn định trong gió mạnh
Các kiểu dáng mái bạt căng kiến trúc cho lối đi
Mái bạt dáng vòm cong liền mạch (Continuous Arch Tensile Canopy)
Đặc điểm kỹ thuật:
- Dạng cong theo phương ngang, mái vươn đều về hai phía.
- Sử dụng khung thép cong làm “xương sống”, màng căng theo hướng dọc.
- Độ cong giúp nước chảy xuống hai mép, hạn chế đọng nước.
- Hình dạng cong làm giảm lực gió trực tiếp tác động lên mái.
Ưu điểm:
- Tạo cảm giác mềm mại, liền mạch cho các lối đi dài.
- Dễ phối hợp với cảnh quan hiện hữu như cây xanh, hành lang.
- Ánh sáng phân bổ đều, không tạo bóng tối cục bộ.
Ứng dụng:
- Lối đi bệnh viện – nơi cần cảm giác nhẹ nhàng, sạch sẽ.
- Lối đi trường học – an toàn, thông thoáng cho học sinh.
Mái bạt một trụ – dạng cánh vươn (Cantilever Tensile Canopy)
Đặc điểm kỹ thuật:
- Một bên có cột, bên còn lại hoàn toàn không cần cột.
- Dùng hệ cáp căng kéo ngược để cân bằng lực cho phần vươn.
- Màng thường được thiết kế dạng single curvature hoặc hybrid để tối ưu thoát nước.
- Khả năng vươn có thể đạt 3–6m mà vẫn giữ độ ổn định.
Ưu điểm:
- Lối đi hoàn toàn thông thoáng, không bị vướng cột giữa.
- An toàn cho các khu vực có mật độ di chuyển cao như bệnh viện, trường học, nhà xưởng.
- Tạo hình đơn giản nhưng hiện đại, dễ nhận diện.
Ứng dụng:
- Hành lang đông người qua lại
- Khu vực gần bãi xe, cổng ra vào
- Lối đi xe đẩy, cáng bệnh nhân
Mái bạt module theo nhịp (Modular Tensile Walkway Canopy)
Đặc điểm kỹ thuật:
- Thiết kế chia thành từng nhịp 6–12m, lặp lại theo chiều dài lối đi.
- Mỗi module là một hệ màng + khung + cáp độc lập.
- Tối ưu form dạng parabolic hoặc saddle (yên ngựa) để tăng độ ổn định.
- Dễ điều chỉnh module theo địa hình gãy khúc, góc cua, khu có cây xanh.
Ưu điểm:
- Thi công nhanh, dễ bảo trì từng module.
- Giảm chi phí vì tái sử dụng mẫu thiết kế.
- Có thể mở rộng lối đi trong tương lai mà không phải tháo dỡ toàn bộ.
Ứng dụng:
- Khu đô thị, khu công nghiệp
- Lối đi dài phân đoạn
- Dự án quy mô lớn cần tiến độ nhanh
Mái bạt dáng sóng – chữ M (Wave / M-Shape Tensile Canopy)
Đặc điểm kỹ thuật:
- Tạo hình bằng nhiều điểm neo cao – thấp xen kẽ, tạo độ cong 2 chiều mạnh.
- Là dạng anti-clastic điển hình, sức chịu gió tốt do lực phân tán đều.
- Màng được cắt theo các panel cong phức tạp để đạt độ chính xác cao.
Ưu điểm:
- Tính thẩm mỹ cực cao, tạo điểm nhấn kiến trúc.
- Thoát nước nhanh nhờ các đỉnh – thung waveform.
- Ánh sáng lọc qua mềm mại, tạo bóng đổ nghệ thuật.
Ứng dụng:
- Resort, khu nghỉ dưỡng
- Lối đi trung tâm của khu đô thị
- Cổng chào, trục chính cảnh quan
Mỗi kiểu dáng mái bạt căng mang một phương thức chịu lực và ngôn ngữ hình khối riêng, nên khi quyết định phương án cho lối đi cần nhìn tổng thể: vốn phải cân bằng giữa mật độ người qua lại và yêu cầu thẩm mỹ của công trình, đồng thời đảm bảo khả năng che phủ thực tế, giải pháp thoát nước và chịu tải gió phù hợp, trong khi vẫn nằm trong khung ngân sách thi công.